Ptuj (sloven. Ptuj, nem. Pettau, lat. Poetovio) je jedan od važnijih gradova u Sloveniji i drugo po važnosti naselje Podravske regije. Ptuj je i upravno središte istoimene opštine Ptuj.

Položaj grada

Reljef: Ptuj se nalazi u istočnom delu Slovenije, u južnom delu pokrajine slovenačke Štajerske. Grad se nalazi 30 km jugoistočno od Maribora, prvog većeg grada.
Prirodni uslovi

Položaj grada je u dolini Drave, krajnje zapadnom delu Panonske nizije, na mestu gde je ova dolina najšira. Začetak, danas istorijsko jezgro Ptuja je na bregu iznad reke, sa koga se lako nadzirala okolna ravnica. Nadmorska visina Ptuja je 232 m.

Klima: U gradu vlada umereno kontinentalna klima.

Vode: Glavni vodotok u gradu je reka Drava. Neposredno nizvodno od grada obrazovano je veštačko Ptujsko jezero na reci.
Istorija
Gravira grada iz 1681. godine
Pogled na grad sa zamka na brdu iznad gradskog jezgra
Dominikanski manastir u gradu

Područje Ptuja je bilo naseljeno još u mlađem kamenom dobu. Kelti su naseljavali Ptuj u kasno gvozdeno doba. U 1. veku p. n. e. naseobina je bila pod kontrolom starog Rima. Prvo pisano pominjanje Ptuja, pod prvobitnim nazivom Poetovio, datira iz 69. godine n. e., kada je bio izabran rimski car Vespazijan. Već u doba Rima Ptuj se razvio u izuzetno važnu trgovačku, carinsku i upravnu jedinicu. Godine 103. za vreme imperatora Trajana, Ptuj je dobio status civilnog središta i naziv Colonia Ulpia Traiana Poetovia. Grad je imao 40.000 stanovnika dok ga nisu napali Huni.

570. godine n. e., grad je bio okupiran od strane Avara i starih Slovena. Između 840. i 874. godine pripadao je Balatonskoj kneževini Slovena Pribina i Kocelja. Između 874. i 890. godine Ptuj je postepeno pao pod uticaj Arhiepiskopije Salzburga. Kao nemački Petau, uključen je bio u vojvodstvo Štajerske 1555. godine.

Godine 1376. godine Ptuj je dobio svoj gradski statut. U 17. veku, kad su Turci zauzeli veći deo Ugarske, Ptuj je privredno potpuno propao. U 19. vijeku mesto je bilo odrezano od važnih prometnih puteva.

Prema zadnjem austrijskom popisu stanovništva iz 1910. godine, 86% stanovništva grada Ptuja su bili Nemci. Okolina Ptuja je bila pretežno naseljena slovenačkim življem. Za vreme nemačke okupacije, od 1941-45. godine, slovenačko stanovništvo je bilo nasilno iseljavano iz Ptuja. Njihove kuće su bile preuzete uglavnom od strane Nemaca iz Bolcana. Kasnije, nakon nemačke kapitulacije, svi Nemci su bili prinudno iseljeni u Austriju.
Saobraćaj

Ptuj je važno saobraćajno čvorište. Kroz grad vodi železnica iz Pragerskog do Ormoža i dalje u Hrvatsku ili u Mursku Sobotu, i dalje uMađarsku preko Hodoša.
Kulturno nasljeđe

Ptuj se uvrštava među najveća nekadašnja središta mitraizma u Evropi. Tri svetišta su bila otkrivena na desnom, a dva na levom bregu reke Drave. Prvi datira iz sredine 2. veka n. e., a bio je otkriven 1898—1899. godine, te predstavlja najstarije Mitraističko središte podunavskih provincija. Mitra (mitologija) je arijski (persijski) bog svetlosti njegov mistični kult se iz Persije preko Rima, raširio na ovo područje. Godine 1901. bio je otkriven drugi mitra, čiji spomenici su u kripti dominikanske crkve u Ptuju. Na Gornjem Bregu uz potok Studenčnica stoji treći mitra, građen sredinom 3. veka n. e.

Pred gradskim tornjem stoji mermerni nadgrobnik, Orfejev spomenik, koji pripada grobnici uz Prešernovu ulicu. Postavljen je bio u sećanje na Marka Velerija Vera. U srednjem veku je služio kao stub sramote. Brojni rimski spomenici su od 1830. godine uzidani v zidove gradske kule (tornja), koja je postala prvi slovenački muzej na otvorenom.

Rimski Petoviono predstavljaju očuvane peći na Rimskoj ulici i Rimskim platformama, uzidano rimsko kamenje na Prešernovoj i Cankarevoj ulici. U ranom srednjem veku je na južnom obronku verovatno stajala staroslovenska naseobina.
Zanimljivosti

Svake godine, odvija se manifestacija kurentovanje (kurent je karnevalska maska) svetski poznata posebnost, gde se takmiče karnevalske maske iz različitih krajeva.

Prvobitno mesto Ptuj (Poetovio), ležalo je na području današnjih Terma Ptuj (Hotel Grand Primus).
Staro gradsko jezgro

Staro gradsko jezgro, tzv. srednjovekovni Ptuj, se razvio između reke Drave na jugu i Grajskim gričem (bregu) na severu. Trouglasti oblik omeđuju: na severu tvrđava, na zapadu dominikanski manastir (samostan) i na istoku minoritski manastir (samostan). Ptujska tvrđava stoji na konglomeratnom Grajskom griču koji se izdaleka vidi, pri dolasku u Ptuj. Grad je u 14. veku dobio zaključeno obziđe sa odbrambenim kulama (tornjevima), koje su u 16. veku doradili italijanski građevinari zbog opasnosti od Turaka. Od brojnih kula (tornjeva) očuvana je samo još Dravska kula. U njoj se nalazi Miheličeva galerija.

Danas je to očuvano staro jezgro Ptuja sa nekoliko ulica i trgova i sa crkvama, palatama i starim kućama, zaštićeno kao spomenik od kulturnog značaja.