Kombi prevoz Beograd Zagreb

O Zagrebu Glavnom gradu Republike Hrvatske

Zagreb (hrv. Zagreb, mađ. Zágráb, nem. Agram) glavni je grad Republike Hrvatske i najveći grad po broju stanovnika. Nastao je iz dva srednjovekovna naselja na susednim brdima, građanskog Gradeca i biskupskog Kaptola. Prostire se na jugozapadnom rubu Panonske nizije na prosečnoj nadmorskoj visini od 122 m, u podnožju južnih padina Medvednice, na levoj i desnoj obali reke Save. Nalazi se na mestu spajanja alpske, dinarske, jadranske i panonske regije, a lokacija je Zagrebu omogućila da postane most između srednjoevropskog i jadranskog područja.

Po popisu stanovništva iz 2011. u Zagrebu živi 792.875 stanovnika a kao najveći grad Hrvatske ujedno je i kulturno, naučno, ekonomsko i administrativno središte. Najveći je saobraćajni centar Hrvatske sa razvijenom industrijom, dugom tradicijom, naučnim i istraživačkim ustanovama i ekonomski je najrazvijeniji grad u Hrvatskoj.

Zagreb je uglavnom građen od stena magmatskog, sedimentnog i metamorfnog tipa čiji se stratigrafski raspon proteže od paleozoika do kvartara. Medvednica je izgrađena od najstarijih stena koje datiraju iz paleozoika, preko mezozoika do kenozoika, dok rečni nanosi u dolini Save datiraju iz kvartara.

U gradskom području Zagreba pojačane su seizmičke aktivnosti kao posledica intenzivnih tektonskih pomeranja. Seizmičnost iznosi od 7 do 9 stepeni po Merkalijevoj skali. Dva važna raseda koja se nalaze na zagrebačkom području su savski rased, koji se pruža padinama Vukomeričkih gorica, i medvednički rased, koji se pruža na potezu Žumberačka gora—Medvednica.

Zagreb se nalazi na 45° 49′ 0″ N 15° 59′ 0″ E u centralnoj Hrvatskoj, prosečnoj nadmorskoj visini od 122 m jugozapadnog dela Panonske nizije, podno južnih padina planine Medvednice, na obalama reke Save, koja je u području grada nizijska reka. Sava ima tipičan kišno-snežni režim sa visokim vodostajima u proleće i jesen, a niskim vodostajem leti, pa dolazi do velikih oscilacija vodostaja.

Šume prekrivaju 30,45% površine grada. Dolina Save je nekad predstavljala kontinuirani pojas šuma i šikara vrba, topola i crne jove, dok su danas prisutne tek više ili manje degradirane šikare tih vrsta. Delimično je preostao hrast lužnjak. U nižim delovima Medvednice, do 400 m nadmorske visine i na pobrđima, na prisojnim padinama, preovladavaju hrast, grab, bukva i divlji kesten. Iznad te granice, od 300 do 800 m nadmorske visine, dominira bukva koja se iznad te visine meša s jelom. Poljoprivredne površine prekrivaju 31,84%, dok ostale površine (tj. izgrađeni deo) obuhvataju 37,71% teritorije grada.

Zagreb je kulturno središte Hrvatske. U gradu se nalaze kulturne ustanove visokog prestiža. Osim toga, u gradu se nalaze središta gotovo svih važnijih kulturnih ustanova, kao što su Matica hrvatska i Društvo hrvatskih književnika.

Koje muzeje obići u Zagrebu

Eksponati iz brojnih zagrebačkih muzeja osim istorijskih, umetničkih i kulturnih dometa grada Zagreba i Hrvatske, prikazani su i eksponati velike istorijske i umetničke vrednosti iz čitave Evrope i sveta. Oko trideset muzejskih i galerijskih kolekcija obuhvata više od 3,6 miliona eksponata.

Arheološki muzej osnovan 1864. sadrži gotovo 460.000 različitih artefakata i spomenika organizovanih u nekoliko zbirki. Najpoznatija je Egipatska zbirka, koja je jedinstvena u jugoistočnom delu Evrope a velika numizmatička kolekcija jedna je od najznačajnih i najvećih u Evropi i svetu. Mogu se pogledati još i praistorijska, antička i srednjevekovna zbirka. Jedan od bitnijih muzejskih eksponat je i Zagrebačka mumija čiji povoji, tj. Zagrebačka lanena knjiga (Liber linteus Zagrabiensis) sa 1.130 reči predstavljaju najduži sačuvani pisani spomenik starih Etruraca, ujedno je i jedina postojeća etrurska knjiga i jedina lanena knjiga iz staroga veka.

U prirodoslovnom muzeju nalazi se jedna od najznačajnijih svetskih zbirki ostataka neandertalaca. Galerija obuhvata kosti, kameno oruđe i oružje neandertalaca.

Tehnički muzej osnovan 1954. godine i čuva najstariju i danas funkcionalnu mašinu iz 1830. godine. U Odeljenju saobraćajnih sredstava nalaze se i brojni avioni, automobili, kao i pogonske mašine i oprema. U zbirci astronautike nalaze se modeli veštačkih satelita, orbitalnih stanica i svemirskih brodova. Muzej poseduje planetarijum, model rudnika uglja, gvožđa i obojenih metala dugačak 300 m, apisarij, kao i radionicu Nikole Tesle. Među ostalima izdvajaju se i vatrogasna, poljoprivredna i odeljenja velikana hrvatske nauke i tehnike. Muzej sadrži više od 6.000 predmeta iz Hrvatske i inostranstva.

Muzej Mimara (Umjetnička kolekcija Ante i Wiltruda Topića Mimare) je osnovan donacijom Ante Mimare Topića. Otvoren je 1987 a nalazi se u neorenesansnoj palati izgrađenoj krajem 19. veka. Muzejska zbirka sadrži 3.750 umetničkih radova različitih kultura i civilizacija urađenih u različitim tehnikama korišćenjem različitih materijalima.

Hrvatsko narodno kazalište iz 1895. godine

Hrvatski muzej naivne umetnosti sadrži 5.000 umetnina i smatra se prvim muzejom naivne umetnosti u svetu. Muzeju čuva dela hrvatske naive 20. veka, ali sadrži i radove poznatih svetskih umetnika i bogate dokumentacione fondove o naivi. Muzej za umjetnost i obrt je osnovan 1880. godine s ciljem očuvanja umetničkih i obrtničkih dela nasuprot sve dominirajućim industrijskim proizvodima. Muzej je institucija od nacionalne važnosti na polju umetničke proizvodnje i istorije materijalne kulture u Hrvatskoj i sadrži 160.000 eksponata. Muzej grada Zagreba osnovan je 1907. godine i sadrži 75.000 predmeta iz kulturne, umetničke, privredne i političke istorije grada u rasponu od Rimskog perioda sve do današnjih dana. Etnografski muzej je osnovan 1919. godine. Nalazi se u arhitektonski skladnoj secesijskoj građevini i sadrži 80.000 predmeta koji predstavljaju hrvatsku etnografsku baštinu. Baština je podeljena u tri zone: panonsku, dinaridsku i jadransku. Od ostalih zagrebački muzeji i zbirke važni su još i Muzej suvremene umjetnosti, Hrvatski školski muzej, Hrvatski lovački muzej, Hrvatski sportski muzej, Muzej pošte i telekomunikacija, Štrosmajerova galerija, Muzej Ivana Meštrovića, Galerija Klovićevi dvori, Moderna galerija itd.

Pozorišta u Zagrebu

Koncertna dvorana Vatroslava Lisinskog

U Zagrebu radi oko 20 stalnih ili povremenih pozorišta. U Zagrebu se nalazi nacionalna pozorišna kuća — Hrvatsko narodno kazalište, izgrađeno u baroknom stilu 1895. godine. Godine 1885. zagrebački trgovac, Srbin Hristifor Stanković podigao je palatu, na mestu predratne zgrade zvane "Sabornica" na trgu Stjepana Radića. Zgradu je zatim poklonio gradu Zagrebu za Zagrebačko pozorište. Ta palata će kasnije (1937) promeniti namenu - postati sedište Zagrebačke opštine. Stanković je inače spadao među vodeće Srbe "Ilirce" u Zagrebu. Na pozornici se održavaju dramske, baletne i operne predstave, a pozorište je opremljeno i za održavanje kongresa, promocija i prijema. Koncertna dvorana Vatroslava Lisinskog kapaciteta od 2.171 sedišta, sagrađena je 1973. godine, a nazvana je po autoru prve hrvatske opere. Osim muzičkih manifestacija, u njoj se održavaju i kongresna događanja.
Festivali

Zagreb je domaćin i nekoliko važnih filmskih festivala. Dani hrvatskog filma su takmičarski festival srednjemetražnog i kratkometražnog filma, na kojem se prikazuje kompletna produkcija hrvatske kinematografije tokom prethodne godine, uz izuzetak filmova koji su ostavljeni za prikazivanje na Pulskom festivalu. Održavaju se od 1991. godine.

Zagreb film festival, osnovan 2003. godine, postao je jedan od najznačajnijih hrvatskih kulturnih događaja. Uz glavni program takmičarskog karaktera, podeljen je u tri kategorije — celovečernji igrani, kratki igrani i dokumentarni film. Jednaka pažnja posvećena je i popratnom programu kojeg svake godine sačinjava 5 do 6 posebnih filmskih programa, promocije knjiga, filmskih i kulturnih projekata kao i prezentacije novih tehnoloških dostignuća vezanih uz filmsku produkciju te neizostavni zabavni programi. Nagrada koja se dodeljuje na festivalu se zove Zlatna kolica, uz koju se najboljima dodeljuju i novčana sredstva.

Mđunarodni festival dokumentarnog filma ZagrebDox je pokrenut usled nedostatka dobrog međunarodnog i takmičarskog festivala na području jugoistočne Evrope specijalizovanog za dokumentarne filmove, tim više što je navedeno područje imalo dugu tradiciju u proizvodnji dokumentarnog filma.

Animafest je svetski festival animiranog filma koji se održava od 1972. godine. Nakon 33 godine bijenalnih festivala, 2005. je uvedena kategorija dugometražnog animiranog filma, pa se tako festival sada održava svake godine, i to za neparnih godina s dugometražnim programom, a parnih godina s kratkometražnim. Animafest su 1972. godine osnovali grad Zagreb i Zagreb film. Lokaciju je izabralo Međunarodno udruženje animatora, odajući priznanje tadašnjem svetskom uspehu i ugledu Zagrebačke škole crtanog filma. Iako je odavno prošlo zlatno doba hrvatske animacije, Animafest je i dalje jedan od glavnih svetskih festivala crtanog filma, a dugo vremena mu je konkurisao samo Annecy.

Međunarodni festival novog kazališta EUROKAZ se održava svake godine u drugoj polovini juna. Nakon prvog EUROKAZ-a koji je održan 1987. godine kao deo kulturnog programa Univerzijade, festival je postao redovna godišnja manifestacija. Na njemu je do sada nastupilo preko 300 pozorišta iz celog sveta i smatra se značajnim pozorišnim događajem u tom delu Evrope.